Oververhitting: 10 tekenen dat je hond het te warm heeft

Mandy Gerris

Oververhitting bij honden is gevaarlijk en ook verraderlijk. Het is voor ons vaak moeilijk in te schatten hoe warm de omstandigheden zijn voor je hond, en het risico bestaat dat je hond ernstige orgaanschade oploopt of simpelweg omvalt en zelfs overlijdt.

Reden genoeg om te weten wat de signalen zijn van het ‘overkoken’ van je hond. Op het moment dat ik dit artikel schrijf is het buiten 32 graden, genieten we van prachtige zomer, maar ligt mijn hond vooral de hele dag op de koele plavuizen in de donkere hal.
De wandeling buiten is vooral in de vroege ochtend, en in de late avond enkel een kort ‘plas-rondje’ waarbij we vooral de groenstroken opzoeken.

Je zal het als hondeneigenaar vast al weten: maar de straat en stoeptegels worden overdag zo opgewarmd dat dit tot laat in de avond nog nagloeit. Ik zou je eigenlijk het liefst uitnodigen om zelf op blote voeten met je hond mee te lopen: dan voel je precies welke warmte jouw hond te verduren heeft: niet echt lollig dus, vooral als ‘moeder natuur’ je een wollig vachtje heeft gegeven.

Ook goed om te bedenken: je hond kan niet transpireren: ze zweten enkel via de voet-kussentjes en via het hijgen (en hun tong). In de warmte is dat hijgen niet echt een effectieve verkoeling: het kost veel tijd en energie om zo de warmte kwijt te raken, dus een oververhitting van het hondenlijf komt veel sneller dan je misschien zou verwachten.

10 tekenen van oververhitting bij je hond

Hoe merk je dat je hond oververhit raakt? De 10 meest voor de hand liggende symptomen zijn deze:

Verhoogde temperatuur: een hondenlijf heeft normaal een temperatuur van 38 tot 39 graden. Als het warm is, kan dit iets hoger zijn, maar boven de 40,5 graden is dit te hoog! Je kan zelf simpel je hond temperaturen met een klassieke koortsthermometer (via de anus), zodat je dit ook snel kan checken als je vermoed dat het niet goed gaat. Bij hoge temperaturen is het altijd goed om je dierenarts te bellen.
Zwakte, in elkaar zakken of flauw vallen: Dit behoeft geen toelichting: het is heel herkenbaar als je hond simpelweg omvalt of in elkaar zakt. En dit is ernstig.
Felrode, Donkerrode of Bleke tong & tandvlees: als je vermoed dat je hond het te warm heeft, dan is een extra indicatie ook de kleur van de slijmvliezen. Dit zie je het beste in de bek (het tandvlees), maar ook de tong. Als deze extreem felrood of diep-donkerrood is, is het opletten geblazen. Het zijn mogelijk aanwijzingen dat de bloedsomloop niet goed gaat. Omgekeerd als het tandvlees heel bleek is (bijna wit, veel lichter dan normaal) is het ook niet goed. Dit zijn mogelijk tekenen van orgaanproblemen (of geen goede bloedtoevoer), en kan ook het gevolg zijn van oververhitting.
Extreem kwijlen: Honden die oververhit raken beginnen bovenmatig te kwijlen.
Motoriek-problemen: Een hond die oververhit raakt is vaak niet meer in staat goed te lopen. Ze wankelen, struikelen, of zijn in ieder geval niet zo trefzeker in hun beweging als ze normaal zijn.
Extreme dorst: In een poging verkoeling te vinden en als reactie op de chemische processen in het lijf proberen sommige honden juist extra veel te drinken. Natuurlijk drinkt iedere hond meer als het warm is, maar als dit een kenmerk is naast enkele andere kenmerken uit dit lijstje van 10, weet je dat het met oververhitting te maken heeft.
Sloomheid, glazig uit de ogen kijken: Vaak is te merken dat de hond zijn alertheid mist. Je ziet ook vaak de blik veranderen: de hond lijkt versuft, niet echt aanwezig.
Versnelde hartslag: Door de problemen in het lichaam neemt de hartslagfrequentie toe. Een normale hartslag van een hond hangt onder meer af van de grootte van het dier (kleinere honden hebben een snellere hartslag). Om je een idee te geven: Een kleine hond heeft normaal een hartslag tussen de 90 en 140 slagen per minuut. Een middelgrote hond zit tussen de 80 en 130 slagen per minuut. Een grote hond gemiddeld tussen de 60 en 110 slagen per minuut. Natuurlijk verschilt dit per omstandigheid (na het rennen is het hoger, tijdens het slapen is het veel lager). Het is niet gek om bij je hond eens te meten hoe zijn of haar hartslag normaal is. Dan weet je sneller of er een afwijking is bij hogere temperaturen, of in bijzondere omstandigheden. Je kan bij de hond de hartslag vaak makkelijk voelen aan de binnenkant van de achterpoot (richting de liezen).
Overgeven: In het bovengenoemde rijtje van malaise hoort ook het overgeven thuis. Op zichzelf is overgeven niet het meest duidelijke symptoom van oververhitting, maar naast andere symptomen kan dit ook een aanwijzing zijn.
Bloederige diarree: en daarnaast is er een kans dat de hond zijn ontlasting laat lopen inclusief bloedverlies. Dit zijn zeer ernstige symptomen die alles zeggen over orgaanschade (en falen).

Zoals je leest zijn de symptomen toch wel divers, en verschillen ze in de mate van ernst. Tegelijkertijd is het zo verraderlijk: het sloom zijn en extreem hijgen kan al een eerste teken zijn dat het niet goed gaat met je hond.

Wat gebeurt er precies bij oververhitting van je hond?

Zoals eerder beschreven moet het hondenlijf hard werken om verkoeling te krijgen via het hijgen. En als het te warm is in de omgeving, lukt dit ook niet zo goed. Tegelijkertijd veroorzaakt de hoge lichaamstemperatuur problemen voor de organen. Zo gaan bepaalde eiwitten in het bloed stollen (denk aan je gebakken ei in de pan). Hierdoor krijgen organen + de hersenen onvoldoende bloed en zullen de uitvalsverschijnselen te merken zijn.

Deze situatie kan blijvende schade veroorzaken, en zelfs tot het overlijden van de hond voeren.

Wat doe je als je hond oververhit is?

Allereerst: je hebt geen minuut te verliezen! Het is een kwestie van overleven!

Haal de hond uit de warme ruimte (in ieder geval uit de directe zon).
Als de hond bij bewustzijn is, en misschien nog enigszins kan staan: geef hem dan kleine beetjes water te drinken. Pas op met teveel drinkwater ineens: veel honden zijn gulzig en gaan overgeven, wat juist weer tot uitdroging kan leiden.
Bel een dierenarts!
Als de hond niet meer ‘aanspreekbaar’ is, check dan de ademhaling en hartslag. Je zal nu zeker snel een dierenarts erbij moeten zien te krijgen, bel altijd direct op, en laat weten dat je onderweg bent naar de praktijk.
In alle gevallen is het goed om de hond te koelen met een laken of handdoek die je steeds opnieuw natmaakt met koel (niet ijskoud) water. Doe dit gecontroleerd op deze manier. Gooi geen emmer water over de hond, want zo’n koele plons kan juist een fatale schok geven!
Zorg dat je vooral de kop, nek, en oksels/liezen verkoelt: daar heeft het lichaam het snelste baat bij.
Als je hond bij bewust zijn is: giet dan ook wat water over de tong, maar voorkom dat je het in de keel giet (het komt dan mogelijk in de longen). Giet nooit water in de bek van een bewusteloze hond.
Als de klachten relatief mild lijken is het goed om de temperatuur van je hond opnieuw te controleren. (tip: koop zo’n thermometer, en leg deze bij je honden-ehbo-spulletjes). Als de temperatuur lager is dan 40 graden stop je met de verkoelende maatregelen om te voorkomen dat het lijf onderkoelt raakt, of dat het de versnelde (langdurige) koeling juist weer bloedproblemen gaat veroorzaken.
Ga in alle gevallen naar de dierenarts of een dierenkliniek om zeker te weten dat er geen interne problemen zijn.

Extra oppassen bij deze rassen:

Heb je een hond met een zogenoemde korte snuit? Dan is het belangrijk om nog voorzichtiger te zijn bij hogere temperaturen. Dit geldt dus vooral voor de Mopshond, Franse Bulldog, Engelse Bulldog. Maar ook voor andere rassen of look-a-likes met een relatief korte snuit (zoals sommige boxers, bijvoorbeeld).

Hoe houd je de warme zomer gezond voor je hond?

Tja, ik denk altijd dat dit bekend is bij alle hondeneigenaren, maar we zien allemaal iedere zonnige dag voorbeelden dat het niet zo is. Het is dus een lijstje met ‘open deuren’: maar als we allemaal alert blijven en er 1 hond mee gered is, is ook dit lijstje van groot belang:

Laat je hond niet achter in de auto. Niet op een warme dag, ook niet in de schaduw, en ook niet op alle andere dagen dat de buitentemperatuur boven de 15 graden is. (Vrijwel heel het jaar dus, oftewel: doe het niet). Geloof je dit niet? Ga zelf vandaag eens in je auto zitten: raampje op een klein kiertje en blijf 10 minuten zitten (als dit lukt), dan hoef ik je niets meer uit te leggen.
Laat honden niet de hele zonnige dag, zonder toezicht, in de tuin als er geen beschutte (schaduwrijke & koele) plaats is. Zelfs een gevulde waterbak houdt je hond dan niet in leven.
Zorg dat je hond voldoende koel (niet ijskoud!) water heeft. De meeste honden drinken op warme dagen meer. Nou ja.. dat doen wij natuurlijk ook.
Op warme dagen is iedere inspanning te veel. Gun je hond de rust: het is heel snel te arm. Boven de 20 graden is rennen, springen of zelfs wandelen al snel veel te warm. Hondensporten moeten dan worden beperkt, of op een koeler dagdeel worden gedaan. Hoe vaak er nog honden naast de fiets moeten rennen bij 23 graden of meer? Het verbaast bij soms dat er niet meer honden ter plekke levensloos omvallen (tja: dit klinkt cru, maar is wel een heel logisch gevolg).
Bedenk vooral ook dat de warmte niet vanuit de lucht komt. Dit klinkt raar, maar het is bij de grond altijd veel warmer dan op 1 meter of 1.50 hoogte. Wist je dat? Dus ik heb het met mijn 1.80 lengte koeler rond mijn oren dan iemand van 1.50 meter. En onze honden zitten op kuithoogte. Daarnaast houden straatstenen, asfalt en zand de temperatuur lang vast. Bovendien zijn ze in de zon snel kokend heet: je hebt vast eens op blote voeten op een zomers strand gelopen: dat is wat onze hond elke zomerse dag meemaakt op straat. En die warmte blijft vaak nog tot laat in de zomeravond voelbaar.
Tip: het beste moment voor je hond is de vroege ochtend: ga dan lekker naar buiten voor een korte wandeling, en gun je hond de rest van de dag rust en verkoeling.

Geniet van een heerlijke zomer, en gun je hond de rust en een heerlijk koel plekje..